Diskriminacija u BiH: rezultati prvog istraživanja javnosti

Čak 70,8% bh građana smatra da je diskriminacija na osnovu vjerske pripadnosti izražen problem u društvu, što je nezabeležen slučaj u drugim evropskim zemljama u kojima su rađena istrazivanja o tome kako građani vide/doživljavaju diskriminaciju. Ovo su samo neki od rezultata prvog istraživanja o percepciji i iskustvu diskriminacije u BiH. 

Istraživanje o percepciji i iskustvu diskriminacije sprovedeno je tokom 2011. godine od strane Fonda za otvoreno društvo i agencije Prism Research. Rezultati istraživanja daju odgovore na pitanja kako bh građani definišu diskriminaciju, da li je prepoznaju i gdje, da li su, i na koji način, spremni da reaguju u situaciji kada su oni lično, ili neko u njihovoj okolini, diskriminisani. 

Generalno, građani diskriminaciju doživljavaju kao ''ponižavanje, potcjenjivanje, omalovažavanje ili kao ponašanje koje je negativno, koje je direktno usmjereno protiv ljudskog dostojanstva, te kojim se narušavaju ljudska prava.''

Identiteti koje ispitanici prepoznaju kao najčešće osnove diskriminacije su nacionalni, etnički, vjerski, kao i pripadnost manjinama i seksualna orijentacija. Kada je riječ o ličnim iskustvima i doživljenoj diskriminaciji, etnička pripadnost je takođe bila najčešći osnov (12,8%) – dešavala se od strane osoblja u zdravstvenim institucijama (9,4%); na radnom mjestu (4,5%), od strane zaposlenih u obrazovnim institucijama (11,0%) i prilikom otvaranja bankovnog računa, odnosno dobijanja kredita (12,7%).

Čak 70,8% BH građana smatra da je diskriminacija na osnovu vjerske pripadnosti izražen problem u društvu, što je nezabilježen slučaj u drugim evropskim zemljama u kojima je rađena ova vrsta istraživanja.

Rezultati pokazuju i da većina ispitanih nije upoznata sa Zakonom o zabrani diskriminacije i da ne vjeruje u njegovu efikasnost. Od onih koji su se odlučili reagovati na diskriminaciju, njih 28,4% žalilo se unutar organizacije ili institucije u kojoj su bili diskriminisani; njih 24,7% obratilo se nadređenom osobe koja je činila diskriminaciju. Oko petina ispitanih (20,5%) navodi da je prijavila slučaj diskriminacije, ili su podnijeli tužbu nekoj od vladinih organizacija za zaštitu ljudskih prava.

Tek 1,3% građana obavijestili su medije o slučaju diskriminacije. Na žalost, njih 43,8% navelo je da nakon toga ništa nije desilo.

Zakon o zabrani diskriminacije BiH usvojen je 2009. , a prva presuda donešena je u martu 2011. godine, prema kojoj je Kantonalno Ministarstvo obrazovanja HNK-a proglašeno krivim za diskriminaciju E.B., 13-godišnjeg učenika osnovne škole sa invaliditetom.